GES Yatırımlarında Karbon Kredisi (Carbon Credit) Mekanizmaları

Uluslararası Karbon Piyasaları (VER, CER)

Karbon kredisi sistemi, yenilenebilir enerji yatırımlarının sera gazı emisyonlarını azaltma etkisini ölçmeyi ve bu etkiyi uluslararası ölçekte kayıt altına almayı amaçlar.
Bir proje, fosil yakıt kaynaklı üretimin yerine geçtiğinde ortaya çıkan “kaçınan emisyon” miktarı ton CO₂ cinsinden hesaplanır. Her 1 ton CO₂ eşdeğeri azaltım, bir karbon kredisi olarak tanımlanır.

Uluslararası alanda iki temel mekanizma bulunur:

  • CER (Certified Emission Reduction): Birleşmiş Milletler’in Kyoto Protokolü kapsamında yürüttüğü resmi sertifikasyon sistemi.
  • VER (Verified Emission Reduction): Gönüllü karbon piyasalarında, özel doğrulama kuruluşları tarafından onaylanan, daha esnek sistemdir.

Bu krediler, ülkelerin veya şirketlerin karbon nötr hedeflerine ulaşmalarında destekleyici araç olarak değerlendirilir.

 

Türkiye’de Gönüllü Karbon Ticareti ve Mevzuat Gelişimi

Türkiye, Kyoto Ek-B listesinde yer almadığından uzun süre zorunlu karbon piyasalarına dahil olmamıştır. Buna rağmen, gönüllü karbon ticareti alanında aktif bir ülke konumundadır.

  • Türk projeleri, Gold Standard ve Verra (VCS) gibi uluslararası standartlar altında gönüllü karbon kredisi üretebilmektedir.
  • Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan Denkleştirme Yönetmeliği Taslağı, Türkiye’nin kendi emisyon ticaret sistemi (ETS) altyapısına geçiş sürecini başlatmıştır.
  • Ayrıca, Türk Standartları Enstitüsü’nün geliştirdiği Ulusal Karbon Kredilendirme Programı, yerli projelerin ulusal çerçevede doğrulanabilmesini hedeflemektedir.

Bu adımlar, Türkiye’deki yenilenebilir enerji yatırımlarının çevresel etkilerinin uluslararası standartlarla uyumlu biçimde doğrulanmasını kolaylaştırmaktadır.

1 MW’lık GES’in Yıllık Karbon Azaltımı Örneği

Bir güneş enerjisi santralinin karbon kredisi potansiyeli, şebekenin emisyon yoğunluğuna göre hesaplanır. Aşağıdaki örnek yalnızca yaklaşık değerler üzerinden bilgilendirme amaçlıdır:

Parametre

Değer (örnek)

Santral Kapasitesi

1 MW

Yıllık Üretim

~1.500 MWh

Şebeke Emisyon Yoğunluğu

0,5 t CO₂/MWh

Yıllık Emisyon Azaltımı

1.500 × 0,5 = 750 ton CO₂e

Bu durumda, 1 MW’lık bir güneş enerjisi santrali yılda yaklaşık 700–800 ton CO₂ eşdeğeri emisyon azaltımı sağlayabilir.
Söz konusu miktar, uygun doğrulama süreçlerinden geçmesi halinde gönüllü karbon piyasasında kayıt altına alınabilir.

Sonuç

GES yatırımları, yalnızca elektrik üretimindeki ekonomik katkılarıyla değil, iklim değişikliğiyle mücadeledeki çevresel faydalarıyla da öne çıkmaktadır.
Karbon kredisi mekanizmaları, bu faydanın uluslararası ölçekte izlenebilir hale gelmesini sağlayarak, yenilenebilir enerji projelerinin küresel sürdürülebilirlik hedeflerine katkısını görünür kılar.

PowerON, yenilenebilir enerji dönüşümünü hızlandıran teknolojilerin Türkiye’de yaygınlaşmasını destekleyen bir distribütör firma olarak; bu farkındalığın artmasına ve sektörün daha sürdürülebilir bir geleceğe yönelmesine katkı sağlamaktadır.